Το Ταϊ Τσι Τσουαν σαν συμπληρωματική άσκηση

Για ανθρώπους των πολεμικών τεχνών άνω των 30.

Του Διονύση Τσετσέλη.

«Η εξάσκηση στο Τάι Τσι Τσουάν έχει επιφέρει πολύ σημαντικά αποτελέσματα στο σώμα και στο πνεύμα μου. Ο αυτοέλεγχός μου έγινε πολύ πιο δυνατός και αναπτύχθηκε πάρα πολύ η επίγνωση της κίνησής μου. Το σώμα μου ανέπτυξε μια φυσική μαλακότητα, η οποία μπορεί να συγκριθεί με αυτήν ενός μωρού, ενώ ταυτόχρονα η δύναμή μου στις τεχνικές διατηρήθηκε. Το Τάι Τσι Τσουάν είναι πολύ διαφορετικό από το Καράτε. Στο Καράτε χρησιμοποιούμε τη δύναμη, την ταχύτητα και την εστίαση. Στο Τάι Τσι τίποτε από όλα αυτά. Εκεί έχουμε μία συνεχόμενη, ρέουσα, χαλαρή κίνηση. Προτρέπω όλους τους υψηλόβαθμους στο Καράτε να κάνουν παράλληλα και Τάι Τσι Τσουάν. Θα ωφεληθούν τα μέγιστα.»
Hirokazu Kanazawa (10ο νταν, Σότοκαν Καράτε)

«Αυτοί που επιθυμούν να μάθουν πώς να μάχονται είναι λίγοι. Όλοι όμως θέλουν να έχουν καλή υγεία (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που επιθυμούν να μάθουν πώς να μάχονται)!»

Κλασική η ανωτέρω φράση στον κόσμο του Τάι Τσι Τσουάν (αλλά και των άλλων Εσωτερικών Στυλ), ωστόσο μάλλον δεν γίνεται πλήρως κατανοητή, ιδιαιτέρως από τους ανθρώπους των εξωτερικών/σκληρών πολεμικών τεχνών και μαχητικών αθλημάτων.

 

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΣΚΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΑΜΑΤΟΥΝ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΜΙΚΡΗ ΗΛΙΚΙΑ;
Στη Δύση, θεωρούμε όχι μόνο δεδομένο αλλά επίσης φυσικό και αναπόφευκτο ο κόσμος των αθλημάτων γενικότερα και των πολεμικών τεχνών και μαχητικών αθλημάτων ειδικότερα να κατακλύζεται κυρίως από παιδιά, τα οποία όσο περνούν τα χρόνια και μπαίνουν στην εφηβεία σιγά-σιγά να εγκαταλείπουν την ενεργό δράση και άθληση. Όσον αφορά στους ενήλικες και ιδιαίτερα τους άνω των 30, η παρουσία τους στους χώρους εξάσκησης στις πολεμικές τέχνες και τα μαχητικά αθλήματα γίνεται όλο και πιο σπάνια όσο μεγαλώνουν σε ηλικία. Ειδικά όταν περάσουμε σε ηλικίες άνω των 40-45 οι ασκούμενοι είναι πραγματικά ελάχιστοι.

Οι λόγοι γι’ αυτό το φαινόμενο είναι πολλοί και, όσον αφορά κυρίως τους εφήβους και τους νέους αλλά και τους μεγαλύτερους σε ηλικία, βασικά αφορούν την κοινωνική ένταξη και υποχρεώσεις του εφήβου (υποχρεώσεις στο σχολείο, σχέσεις με το άλλο φύλο), του νέου (πανεπιστήμιο, ένταξη στην αγορά εργασίας, γάμος κλπ) ή του ενήλικα (παιδιά, οικογενειακές και επαγγελματικές υποχρεώσεις κλπ).

Εκτός όμως από τους κοινωνικούς λόγους, οι οποίοι δεν θα μας απασχολήσουν εδώ, υπάρχουν, μεταξύ άλλων, και κάποιοι ακόμη πάρα πολύ σοβαροί λόγοι για τους οποίους η τεράστια πλειοψηφία των ανθρώπων δεν συνεχίζουν την ενεργό ένταξη και άσκησή τους στα αθλήματα γενικότερα και στις πολεμικές τέχνες/μαχητικά αθλήματα ειδικότερα, μετά την ηλικία των τριάντα. Οι λόγοι αυτοί αφορούν την επιτάχυνση και επιδείνωση της φυσιολογικής φθοράς του ανθρωπίνου σώματος όσο περνούν τα χρόνια και τους συνεχείς τραυματισμούς και, άρα, την απώλεια της καλής υγείας, ως συνέπεια της συνεχούς, έντονης και επαναλαμβανόμενης καταπόνησης του σώματος.

Η καταπόνηση αυτή έχει να κάνει με α) την υπερβολικά σκληρή εξάσκηση με σκοπό την εκπλήρωση του γενικότερου οράματος του αθλητισμού «Ταχύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα» (Citius- Altius-Fortius), β) με την πλήρη άγνοια ή παράβλεψη των κανόνων που διέπουν την ορθή φυσική κίνηση, στάση και ανάγκες του σώματος και γ) την ταύτιση από το παγκόσμιο μάρκετινγκ των πολυεθνικών της γυμναστικής και του αθλητισμού της έννοιας του “fit” (γυμνασμένος) με την έννοια του “υγιή”, οι οποίες ωστόσο πολλές φορές δεν έχουν καμία απολύτως σχέση η μία με την άλλη. Αντιθέτως, θα έλεγα ότι η προσπάθεια του να γίνει κανείς fit, πολλές φορές έρχεται σε άμεση αντίθεση με το να παραμείνει ή να γίνει υγιής. Σύμφωνα με την Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική, με τη σκληρού τύπου γυμναστική η οποία απαιτείται για να είναι κανείς fit, το τσι (εσωτερική ενέργεια) και το αίμα από τα οποία θρέφονται τα εσωτερικά όργανα και οι ιστοί του ανθρωπίνου σώματος χαρίζοντάς του καλή υγεία, αντί να κατευθύνονται προς αυτά εξαναγκάζονται να τροφοδοτούν ως επί το πλείστον το αδηφάγο μυϊκό σύστημα. Με αυτόν τον τρόπο ο υπόλοιπος οργανισμός όχι μόνο στερείται από τα θρεπτικά συστατικά τα οποία χρειάζεται για να είναι υγιής αλλά και τίθεται εξ ολοκλήρου στην υπηρεσία της υπερτροφικής μυϊκής ανάπτυξης μέσω της υπερβολικά έντονης πνευμονικής και καρδιακής λειτουργίας, ταλαιπωρώντας και ουσιαστικά καταστρέφοντας με τον καιρό όλα τα συστήματα του ανθρωπίνου σώματος.

Ως αποτέλεσμα των προηγουμένων, από πολύ νωρίς αρχίζει η κόπωση, η καταπόνηση και ο τραυματισμός του σώματος, καθώς και η συνεπακόλουθη, προκειμένου να μην εγκαταλείψει κανείς την έντονη δράση άδοξα και σε πολύ νεαρή ηλικία, καταφυγή στα διάφορα προϊόντα τα οποία παράγονται και υπερπροβάλλονται από το σύστημα του fitness και της «υγείας». Δηλαδή όλων των ειδών τα συμπληρώματα διατροφής (βιταμίνες, πρωτεΐνες, ενεργειακά ποτά, «υπερτροφές»), τα διάφορα φυσιοθεραπευτικά βοηθήματα και μέθοδοι (αλοιφές, ταινίες περίδεσης, παγοθεραπείες, διάφορα μηχανήματα με ρεύμα ή θερμότητα κλπ) ή οι, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, παρεμβατικές ιατρικές μέθοδοι (συνεχής κατανάλωση παυσίπονων και αντιφλεγμονωδών, ακόμη και συχνές χειρουργικές επεμβάσεις αποκατάστασης των τραυματισμένων μελών του σώματος ή προσθετικής). Όλα τα ανωτέρω φυσικά έχουν ως σκοπό όχι το να θεραπεύσουν σωστά και εις βάθος τον τραυματία αλλά απλώς να τον καταστήσουν ικανό να συνεχίσει τη δραστηριότητά του (η οποία υπενθυμίζω είναι αυτή που σε πρώτη φάση τον γέμισε με τραυματισμούς) όσο γίνεται πιο γρήγορα και για όσο γίνεται πιο μακρύ χρονικό διάστημα, τροφοδοτώντας με τις σάρκες του το αδηφάγο σύστημα του fitness και της «υγείας», το οποίο εννοείται ότι κανένα απολύτως ενδιαφέρον δεν έχει για τον άνθρωπο.

Ο αθλητής/ασκούμενος πρέπει πάση θυσία να συνεχίσει να θυσιάζει την υγεία του στον βωμό του «Ταχύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα» και, φυσικά, του τεράστιου οικονομικού συστήματος που τρέφεται από αυτά. Και πρέπει συνεχώς να σφίγγει τα δόντια και να προπονείται τραυματισμένος και κάτω από συνεχείς πόνους, οι οποίοι τελικά έχουν γίνει αποδεκτοί από όλους ως φυσικοί και αναπόφευκτοι, προκειμένου να μη θεωρηθεί φυγόπονος ή ρίψασπις. Μέχρι που η κατάσταση της υγείας του πλέον γίνεται τόσο βαριά, που όσο και να σφίξει τα δόντια δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο. Και τότε… εγκαταλείπει άδοξα, κάτι το οποίο επίσης θεωρείται από όλους φυσικό, αναπαυόμενος στις όποιες… παλιές δόξες και μεγαλεία του.

Αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω, όπως είπαμε και παραπάνω, είναι ότι οι σχολές πολεμικών τεχνών και μαχητικών αθλημάτων κατακλύζονται από παιδιά, έχουν πολύ λίγους έφηβους και νέους και ελάχιστα άτομα άνω των τριάντα – τριανταπέντε ετών. Προσπαθώντας να καλύψουν αυτό το κενό, τα τελευταία χρόνια έχουν εξαπλωθεί διάφορες πολεμικές τέχνες και συστήματα οι οποίες είναι έτσι δομημένες ώστε να μπορούν να προσελκύσουν ή/και να κρατήσουν στις τάξεις τους ακόμη και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (βασισμένες ταυτόχρονα και στη σύγχρονη τάση των ανθρώπων να μην μπορούν να αποδεχθούν την ηλικία τους και τις ανάγκες αυτής, με αποτέλεσμα να… νεανίζουν, ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται για την υγεία τους). Σε κάποιες σχολές λοιπόν μπορούμε να δούμε σήμερα ακόμη και άτομα στις ηλικίες των 35-45, τα οποία ωστόσο έχουν μικρή διάρκεια, αφού σύντομα εγκαταλείπουν τραυματισμένα, μιας και το σώμα σε αυτές τις ηλικίες τραυματίζεται πολύ πιο εύκολα και δεν συγχωρεί τα λάθη ή απογοητευμένα, αφού όπως είναι φυσικό δεν μπορούν να ακολουθήσουν τους ρυθμούς των πιο νέων συνασκουμένων τους. Από εκεί και πέρα, ακόμη και γι’ αυτά τα στυλ, ο κόσμος μεγαλυτέρων ηλικιών γίνεται όλο και πιο σπάνιος, για να φτάσουμε σε σχεδόν μηδενικά νούμερα στις ηλικίες των 50, 55, 60, 65 ή και 70 ετών. Φυσικά, για να προλάβουμε τον αντίλογο, πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις και στους 100 ασκούμενους μπορεί να μείνουν ένας ή δύο για χίλιους δυο λόγους. Εδώ ωστόσο αναφέρομαι στο 99% των ανθρώπων και όχι στις εξαιρέσεις, οι οποίες απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

 

ΓΙΑΤΙ ΣΤΟ ΤΑΪ ΤΣΙ ΤΣΟΥΑΝ ΔΕΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ;
Στις τάξεις του Τάι Τσι Τσουάν, άνθρωποι σε ηλικίες 35 – 60 (ακόμη και 70 ή 80 ετών) όχι μόνο δεν αποτελούν την εξαίρεση αλλά τον κανόνα και δεν κάνουν σε κανέναν εντύπωση. Μάλιστα, οι άνθρωποι αυτοί συνήθως προσέρχονται στο Τάι Τσι Τσουάν έχοντας ήδη υποστεί κάποιον ή κάποιους τραυματισμούς σε διάφορα αθλήματα ή πολεμικές τέχνες ή έχουν καταπονήσει το σώμα τους πολύ κατά το παρελθόν, με αποτέλεσμα να έχουν χάσει την υγεία τους. Ωστόσο, με τη συνεπή εξάσκηση στο Τάι Τσι Τσουάν η υγεία τους όσο περνούν τα χρόνια βελτιώνεται όλο και περισσότερο και η ζωή τους αποκτά άλλο νόημα, αφού πλέον χάρις στο Τάι Τσι Τσουάν μπορούν να κινούνται ελεύθερα, χωρίς τους πόνους και τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν το σύνολο σχεδόν των ανθρώπων από την ηλικία των 30 και μετά (ακόμη και πολύ νωρίτερα στις αφύσικες μέρες μας).

Όσοι, δε, προσέρχονται στο Τάι Τσι Τσουάν επιθυμώντας ταυτόχρονα να συνεχίσουν την όποια άλλη ενασχόληση έχουν σε κάποιο δυναμικό άθλημα ή πολεμική τέχνη που κάνουν επί χρόνια και αγαπούν, με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνουν και την επιμήκυνση του χρόνου κατά τον οποίο μπορούν να ασχοληθούν με αυτό, αφού το Τάι Τσι Τσουάν βελτιώνει την υγεία τους, «θεραπεύει» το σώμα τους από τους τραυματισμούς και τους κρατάει αληθινά και εις βάθος υγιείς.

Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολλοί, αλλά για να μην επιμηκύνουμε πολύ αυτό το κείμενο, ας τους συνοψίσουμε σε έναν: Το Τάι Τσι Τσουάν, εκτός από μία πολύ εξελιγμένη πολεμική τέχνη, είναι ταυτόχρονα και αναπόσπαστο κομμάτι της κινεζικής θεραπευτικής. Έχει δομηθεί από τη γέννησή του με τέτοιον τρόπο ώστε να κινητοποιεί πλήρως το σώμα, τον νου, την ψυχή και τη ζωτική ενέργεια του ασκούμενου, με βάση τους κανόνες της κινεζικής θεραπευτικής, ενώ ταυτόχρονα κατανοεί και προάγει τις σωστές σωματικές ευθυγραμμίσεις και σέβεται απολύτως τις ανάγκες του σώματος κάθε ηλικίας.

Η συνεπής και χρόνια εξάσκηση στο Τάι Τσι Τσουάν γυμνάζει ήπια το σώμα και ενδυναμώνει τις φυσικές ικανότητες, χαρίζοντας ισορροπία, ταχύτητα, ευλυγισία και αντοχή. Μέσω της αύξησης της εσωτερικής ροής της ενέργειας (τσι), εναρμονίζει το σώμα, τον νου και το πνεύμα, απαλύνει το στρες και τα επακόλουθά του, λύνει και χαλαρώνει όλο το μυϊκό σύστημα, βοηθάει στην αντιμετώπιση των συναισθηματικών και νοητικών εντάσεων, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, την αναπνοή και τις υπόλοιπες σωματικές λειτουργίες, δυναμώνει τη μνήμη και γενικά συμβάλλει στη βελτίωση όλων των πτυχών της υγείας και της ζωής του ατόμου.

Γενικά, οι θετικές επιδράσεις του Τάι Τσι Τσουάν στην υγεία του ανθρώπου είναι τέτοιας αξίας και τόσες πολλές, που αποτελούν τον βασικό λόγο για τον οποίο ασκείται σε αυτό η τεράστια πλειονότητα των ασκουμένων. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που όσο περνούν τα χρόνια και τα ευεργετήματα του Τάι Τσι Τσουάν θεμελιώνονται βαθύτερα στη συνείδηση των ανθρώπων, όχι μόνον με βάση την εμπειρία αλλά και την επιστημονική έρευνα, όλο και περισσότεροι γιατροί και νοσοκομεία στη Δύση συνιστούν το Τάι Τσι Τσουάν στους ασθενείς τους, ενώ στη Λ.Δ. της Κίνας αυτή η τακτική είναι θεσμός δεκαετιών.

Τέλος, δεν θα πρέπει να αμελήσουμε να αναφέρουμε το γεγονός ότι το αυθεντικό Τάι Τσι Τσουάν αναπτύσσει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό τη σωματική ευφυΐα, καθιστώντας το άτομο ικανό να εκτελεί πολύ μεγάλο αριθμό πολύπλοκων και απαιτητικών τεχνικά κινήσεων, καθώς και να ανταποκρίνεται σε δύσκολες καταστάσεις και κάτω από συνθήκες πίεσης, μένοντας χαλαρό και ήρεμο. Αυτές οι ικανότητες αποτελούν το θεμέλιο για το χτίσιμο πολύ υψηλών ικανοτήτων στον τομέα της αυτοάμυνας, οι οποίες ωστόσο απαιτούν πολύ εξάσκηση, χρόνο και κόπο για να επιτευχθούν. Κατ’ αυτήν την έννοια, το Τάι Τσι Τσουάν δεν ενδείκνυται για ανθρώπους οι οποίοι ζητούν εδώ και τώρα να μάθουν να αμύνονται. Ωστόσο, μιας και το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται στο Τάι Τσι Τσουάν ως συμπληρωματική άσκηση, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι είναι ιδανικό για όσους ήδη έχουν εργαστεί επί χρόνια και έχουν αναπτύξει γνώσεις και ικανότητες στην αυτοάμυνα τις οποίες όμως επιθυμούν να πάνε λίγο παραπέρα. Τέλος, εκτός όλων των άλλων, το Τάι Τσι Τσουάν απαιτεί, αλλά και καλλιεργεί, πολύ μεγάλη υπομονή και επιμονή από τον συνεπή ασκούμενο σε αυτό. Τα αποτελέσματα, ωστόσο, είναι τόσο απρόσμενα υψηλά που πραγματικά αξίζουν τον κόπο.

Βάσει όλων των ανωτέρω το Τάι Τσι Τσουάν, όταν φυσικά γίνεται σωστά και διδάσκεται από εκπαιδευτές οι οποίοι έχουν πλήρη και βαθιά γνώση του, όχι μόνο δεν επιφέρει κανενός είδους βλαπτική επίπτωση πάνω στον ασκούμενο και δεν τον τραυματίζει αλλά και συμβάλλει με όλους τους τρόπους στη θεραπεία του από οτιδήποτε του έχει συμβεί ή του συμβαίνει στη ζωή του, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τη γενικότερη υγεία του.

Αυτές οι ιδιότητες του Τάι Τσι Τσουάν, δυστυχώς, έχουν δώσει λαβή για χιλιάδες παρανοήσεις ακόμη και για ειρωνικά σχόλια ότι δήθεν απευθύνεται αποκλειστικά σε ηλικιωμένους ή ασθενείς ενώ είναι ανούσιο και βαρετό για τις νεώτερες ηλικίες. Παρανοήσεις και σχόλια από ανθρώπους οι οποίοι απλώς αδυνατούν να κατανοήσουν ή να αποδεχτούν την πραγματικότητα και τις ανάγκες του σώματός τους και να εκτιμήσουν τι το ωφελεί και τι το βλάπτει.

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι οι άνθρωποι του Τάι Τσι Τσουάν δεν είναι άμοιροι ευθυνών γι’ αυτές τις παρανοήσεις ή τα σχόλια, αφού ο τρόπος που διαδόθηκε και διδάσκεται σήμερα σε πάρα πολλές περιπτώσεις το Τάι Τσι Τσουάν απέχει πολύ από το να είναι ορθός και ολοκληρωμένος. Αλλά αυτό είναι μια μεγάλη (και πονεμένη) ιστορία με την οποία θα ασχοληθούμε σε κάποιο άλλο κείμενο. Για την ώρα ας μείνει ότι σε αυτό το κείμενο αναφερόμαστε στο σωστό και ολοκληρωμένο Τάι Τσι Τσουάν και όχι στις διάφορες New age ή αθλητικές εκδοχές του.

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν. Το να μπορεί μία πολεμική τέχνη να κρατήσει και να εμπνεύσει άτομα τα οποία έχουν υποστεί εκτεταμένες ζημιές στο σώμα τους, παρατείνοντας όχι για ένα και για δύο χρόνια αλλά για ολόκληρες δεκαετίες την ικανότητά τους για δράση, το να μπορεί, ακόμη περισσότερο, να βοηθήσει αυτά τα άτομα να ξεπεράσουν τους τραυματισμούς και τα προβλήματα υγείας τους, είναι ποτέ δυνατόν να είναι αντικείμενο ειρωνείας ή, αντιθέτως, αποτελεί λόγο βαθύτατου θαυμασμού και σεβασμού; Πηγαίνοντας λίγο μακρύτερα, μήπως θα έπρεπε να είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο όλοι, ανεξαρτήτως του στυλ που αγαπούν και στο οποίο εξασκούνται, να βάλουν ΚΑΙ το Τάι Τσι Τσουάν στη ζωή και την καθημερινότητά τους;

Μεγαλύτερη απόδειξη του ανωτέρω ισχυρισμού τα λόγια του Hirokazu Kanazawa (10ο νταν, Σότοκαν Καράτε), ο οποίος ίσως είναι ο μεγαλύτερος εν ζωή Δάσκαλος του Σότοκαν Καράτε στις μέρες μας. Ο Καναζάβα σενσέι ξεκίνησε να ασκείται στο Τάι Τσι Τσουάν ως συμπλήρωμα στο Καράτε προκειμένου, όπως έχει o ίδιος κατ’ επανάληψη δηλώσει, να εξισορροπήσει το σκληρό του Καράτε με το μαλακό του Τάι Τσι Τσουάν. Έχει παραδεχτεί σε συνεντεύξεις του ότι τα δύο πρώτα χρόνια δεν καταλάβαινε τίποτε και ήθελε να τα παρατήσει. Κάτι το οποίο δεν έκανε ποτέ αφού, όπως αναφέρει, «Στην εποχή μου ήταν μεγάλη ντροπή για έναν άνθρωπο του Καράτε να παρατήσει αυτό που επέλεξε ή ήταν υποχρεωμένος να κάνει». Μετά τα πρώτα δύσκολα δύο χρόνια άρχισε να κατανοεί το Τάι Τσι Τσουάν και με τον καιρό το εκτίμησε τόσο πολύ που όχι μόνο το έκανε αναπόσπαστο κομμάτι της εξάσκησής του αλλά και εδώ και πολλά χρόνια το έχει εντάξει ως απαραίτητο συμπλήρωμα στην εξάσκηση των Μαύρων Ζωνών της παγκόσμιας οργάνωσής του, της SKIF: «Η εξάσκηση στο Τάι Τσι Τσουάν έχει επιφέρει πολύ σημαντικά αποτελέσματα στο σώμα και στο πνεύμα μου. Ο αυτοέλεγχός μου έγινε πολύ πιο δυνατός και αναπτύχθηκε πάρα πολύ η επίγνωση της κίνησής μου. Το σώμα μου ανέπτυξε μια φυσική μαλακότητα, η οποία μπορεί να συγκριθεί με αυτήν ενός μωρού, ενώ ταυτόχρονα η δύναμή μου στις τεχνικές διατηρήθηκε. Το Τάι Τσι Τσουάν είναι πολύ διαφορετικό από το Καράτε. Στο Καράτε χρησιμοποιούμε τη δύναμη, την ταχύτητα και την εστίαση. Στο Τάι Τσι τίποτε από όλα αυτά. Εκεί έχουμε μία συνεχόμενη, ρέουσα, χαλαρή κίνηση. Προτρέπω όλους τους υψηλόβαθμους στο Καράτε να κάνουν παράλληλα και Τάι Τσι Τσουάν. Θα ωφεληθούν τα μέγιστα.»

 

ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΤΕΧΝΙΤΩΝ (μετά τα 30) ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΩΦΕΛΗΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΪ ΤΣΙ ΤΣΟΥΑΝ;
Α) Ενεργοί εκπαιδευτές και ασκούμενοι οι οποίοι θέλουν να βελτιώσουν της υγεία τους και να επεκτείνουν χρονικά την ενεργό δράση τους. Μετά την ηλικία των τριάντα και όσο περνούν τα χρόνια, όπως αναφέραμε και ανωτέρω, αυτοί που συνεχίζουν την πορεία τους στις πολεμικές γίνονται όλο και λιγότεροι, λόγω τραυματισμών και γενικότερης κακής υγείας οι οποίοι προκαλούνται από την υπερβολική καταπόνηση και, ειδικά στα στυλ πλήρους επαφής, παρατεταμένης κακοποίησης του σώματος. Με τη συνεπή εξάσκηση στο Τάι Τσι Τσουάν αυτή η κατάσταση όχι μόνο μπορεί να εξισορροπηθεί αλλά και να αντιστραφεί πλήρως, προσφέροντας στον ασκούμενο του σκληρού στυλ (δάσκαλο ή μαθητή) τη δύναμη και την υγεία να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του στυλ του και να συνεχίσει την ενεργό δράση του για πολλά χρόνια, ακόμη και για δεκαετίες, στην πολεμική τέχνη, άθλημα ή σύστημα που αγαπά.

Το Τάι Τσι Τσουάν δίνει μεγάλη έμφαση στη χαλάρωση, στην ηρεμία, στις απαλές αλλά πολύ δυνατές διατάσεις των μαλακών ιστών, στις ορθές σωματικές ευθυγραμμίσεις, στη σωστή, βαθιά και γαλήνια αναπνοή και στην αυτοσυγκέντρωση, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα την ικανότητα του ασκούμενου να κινεί την εσωτερική ζωτική του ενέργεια, σύμφωνα πάντα με τις αρχές της κινεζικής θεραπευτικής. Όλα τα ανωτέρω αποτελούν αναντικατάστατα εργαλεία για την εξισορρόπηση της χρόνιας κόπωσης, καταπόνησης και έντασης στην οποία υποβάλλονται οι ασκούμενοι στα σκληρά στυλ, καθώς και για τη βελτίωση της γενικότερης κατάστασης της υγείας τους, εξασφαλίζοντας ότι θα μπορούν να συνεχίσουν την εξάσκησή τους στο στυλ τους και στο μέλλον. Επιπλέον, τους καθιστούν πολύ πιο γρήγορους στις κινήσεις τους, βελτιώνουν τα αντανακλαστικά τους, αυξάνουν κατά πολύ τη δύναμή τους και αναπτύσσουν την ισορροπία τους, αιώνια ζητούμενα όλα σε κάθε πολεμική τέχνη.

Ταυτόχρονα, μαθαίνοντας ο ασκούμενος τον ορθό ανατομικά τρόπο στάσης και κίνησης μέσω του Τάι Τσι Τσουάν, γίνεται ικανός να προσαρμόζει τις κινήσεις του στυλ του σύμφωνα με τον ανωτέρω ορθό τρόπο, καθιστώντας τες σίγουρα λιγότερο βλαπτικές ή ακόμη και επωφελείς για την υγεία του.

Στο σημείο αυτό αξίζει ίσως να σημειώσουμε ότι αν για τους απλούς ασκούμενους αυτό αποτελεί έναν τρόπο βελτίωσης της υγείας τους και συνέχισης του χόμπι τους, για τους εκπαιδευτές αποτελεί ανάγκη ζωής, αφού σε πολλές περιπτώσεις αυτό είναι το επάγγελμα από το οποίο βιοπορίζονται. Είναι γνωστό ότι πολλοί εκπαιδευτές πολεμικών τεχνών και μαχητικών αθλημάτων από μια ηλικία και μετά αδυνατούν να συνεχίσουν να προπονούνται και καταλήγουν να κάθονται στο γραφείο τους δίνοντας από εκεί τις οδηγίες τους στους μαθητές τους, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την εικόνα και την εργασία τους.

Β) Ενεργοί ασκούμενοι των πολεμικών τεχνών (εκπαιδευτές και μαθητές) οι οποίοι θέλουν να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους

Μετά από πολλά χρόνια ενασχόλησης με μία πολεμική τέχνη ή άθλημα, ακόμη και στην περίπτωση που κάποιος εξασκείται ταυτόχρονα ή κατά καιρούς σε διάφορες πολεμικές τέχνες για ποικιλία και διασταυρούμενη προπόνηση (Cross training) και γνώση, έρχεται η στιγμή που αντιλαμβάνεται (εάν φυσικά του έχουν επιτρέψει οι τραυματισμοί να φτάσει σε αυτό το στάδιο) ότι ο άνθρωπος έχει ένα σώμα το οποίο κινείται με έναν συγκεκριμένο τρόπο και οι πρακτικοί τρόποι για να κινείται και να μάχεται είναι πεπερασμένοι. Πόσα ακόμη λακτίσματα, γροθιές, ρίψεις, κλειδώματα, τεχνικές επίθεσης, άμυνας ή αυτοάμυνας να μάθει κανείς; Αργά ή γρήγορα έρχεται η στιγμή που ο ασκούμενος επιθυμεί κάτι βαθύτερο, έναν άλλον τρόπο σκέψης και αντίληψης των πραγμάτων, μία κατάδυση στο εσωτερικό του σώματος και του πνεύματός του. Αρχίζει να αναρωτιέται ποιες είναι οι αρχές που κρύβονται πίσω από τις τεχνικές και ποιες οι βαθύτερες ανάγκες και εσωτερικές ευθυγραμμίσεις του σώματός του. Αυτές είναι ανησυχίες στις οποίες πολύ δύσκολα κάποια σκληρή πολεμική τέχνη μπορεί να του δώσει βαθιές, σοβαρές και, κυρίως, σωστές απαντήσεις.

Αντιθέτως, η συμπληρωματική ενασχόληση με το Τάι Τσι Τσουάν μπορεί να ανοίξει τους ορίζοντες ενός επί χρόνια ασκούμενου στις πολεμικές τέχνες, δίνοντάς του μια εντελώς νέα και διαφορετική αντίληψη για το σώμα του και ενώνοντας την κίνησή του με την αναπνοή και τον νου του. Μπορεί να τον βοηθήσει να αντιληφθεί και να αναπτύξει πολύ σημαντικές μεθόδους για την παραγωγή της δύναμης με πρωτόγνωρους τρόπους οι οποίοι δεν στηρίζονται στη μυϊκή δύναμη (η οποία με το πέρασμα των χρόνων φθίνει αναπόφευκτα) αλλά στη σωστή ευθυγράμμιση, σύνδεση και ενοποίηση του σώματος. Μπορεί να του δώσει πλήθος νέων στρατηγικών και τακτικών συμπλοκής σώμα με σώμα στις οποίες αντί να χρησιμοποιείται η ίδια η δύναμη του ασκούμενου να γίνεται εκμετάλλευση της δύναμης του επιτιθεμένου. Επιπλέον, η ανάπτυξη των ικανοτήτων για δυναμική ροή στην κίνηση και ακλόνητη ισορροπία, από τα κεντρικά θέματα του Τάι Τσι Τσουάν, ήταν είναι και θα είναι πάντα ένα ζητούμενο για τους ασκούμενους στις πολεμικές τέχνες, ανεξαρτήτως στυλ. Οι ασκούμενοι αυτοί μπορούν να δουν μεγάλο όφελος στο στυλ τους αναπτύσσοντας τις ικανότητες αυτές μέσω της συνεπούς εξάσκησης στο Τάι Τσι Τσουάν. Η παράλληλη εξάσκηση με το Τάι Τσι Τσουάν μπορεί επίσης να δώσει πολλές νέες ιδέες, να θέσει υπό αμφισβήτηση παλιές, παγιωμένες αντιλήψεις και ταυτόχρονα να «φωτίσει» κομμάτια της πολεμικής τέχνης την οποία ήδη κάποιος εξασκεί, τα οποία πιθανόν τόσα χρόνια να παρέμεναν στο σκοτάδι.

Όλα τα ανωτέρω μπορούν να προσδώσουν στην εξάσκηση στην πολεμική τέχνη που ήδη κάποιος εξασκεί νέα πνοή και να την καταστήσουν πιο ζωντανή από ό,τι ήδη είναι. Είναι πολύ συνηθισμένο μαθητές οι οποίοι έχουν εξασκηθεί συνεπώς και επί πολλά χρόνια σε διάφορα σκληρά στυλ ξαφνικά να ανακαλύπτουν και να αντιλαμβάνονται μέσω του Τάι Τσι Τσουάν τι ακριβώς ήταν αυτό στο οποίο επί χρόνια εξασκούνταν, χωρίς ωστόσο να το καταλαβαίνουν στο βάθος του.

Γ) Άτομα που κάποια στιγμή εγκατέλειψαν την άσκηση και θέλουν, σε μεγαλύτερη ηλικία, να επανακάμψουν

Όπως ανέφερα και παραπάνω, υπάρχει μια τεράστια κατηγορία ανθρώπων οι οποίοι υποχρεώθηκαν από τη ζωή να εγκαταλείψουν τις πολεμικές τέχνες μετά από αρκετά χρόνια εξάσκησης σε αυτές. Κάποια στιγμή, ώριμοι πλέον και μιας κάποιας ηλικίας επιθυμούν να επανακάμψουν στην ενεργό δράση, με στόχους πιο συμβατούς στην ηλικία τους πλέον, προκειμένου να βελτιώσουν την υγεία τους, να θεραπεύσουν τα παλιά τους τραύματα (τα οποία σημειωτέων από τα 30-40 και μετά αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια δυσκολεύοντας τη ζωή τους), να βρουν ένα ευχάριστο και εποικοδομητικό ενδιαφέρον, να χαλαρώνουν και να ηρεμούν από τις εντάσεις της καθημερινότητάς τους κλπ. Επιστρέφοντας ωστόσο στις παλιές τους σχολές των σκληρών στυλ, αφενός ανακαλύπτουν ότι είτε δεν υπάρχουν καθόλου είτε είναι ελάχιστα τα άτομα της ηλικίας τους, με αποτέλεσμα να αισθάνονται στην καλύτερη περίπτωση ξένοι. Αφετέρου, διαπιστώνουν ότι το σώμα τους πλέον δεν αντέχει όλη αυτήν την καταπόνηση και το πνεύμα τους αναζητάει κάτι βαθύτερο από απλές τεχνικές συμπλοκής ή αυτοάμυνας.

Αυτοί οι άνθρωποι θα βρουν στο Τάι Τσι Τσουάν μια πολύ βαθιά και ολοκληρωμένη άσκηση, η οποία θα τους δώσει όλα όσα ζητάει κάποιος από μια σοβαρή πολεμική τέχνη, ικανοποιώντας όχι μόνο το σώμα αλλά και το μυαλό τους, ενώ ταυτόχρονα θα σέβεται τις ανάγκες του ώριμου πλέον σώματός τους, χωρίς να κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να τραυματιστούν. Σε αυτές τις ηλικίες ένας τραυματισμός, εκτός των άλλων, επιφέρει πάρα πολύ σοβαρά προβλήματα στη ζωή του ανθρώπου, η οποία συνήθως είναι γεμάτη οικογενειακές, επαγγελματικές ή άλλου είδους υποχρεώσεις.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Εδώ και πολλά χρόνια, έχει γίνει της μόδας η διασταυρούμενη προπόνηση σε διάφορες πολεμικές τέχνες ή/και συστήματα άσκησης, κάτι το οποίο, εάν γίνεται σοβαρά και δεν καταντάει μια απλή καταναλωτική συνήθεια στην οποία αντί για προϊόντα καταναλώνουμε τεχνικές και στυλ, είναι θεμιτό και χρήσιμο. Στο πλαίσιο της ανωτέρω πραγματικότητας, πιστεύω ότι έχει έρθει η ώρα οι άνθρωποι των πολεμικών τεχνών στη χώρα μας να ανακαλύψουν τα μεγάλα οφέλη της διασταυρούμενης προπόνησης στο άθλημα, το σύστημα ή την τέχνη στην οποία εξασκούνται και αγαπούν, με το Τάι Τσι Τσουάν. Οφέλη τα οποία έχουν ανακαλύψει εδώ και δεκαετίες μεγάλοι πολεμικοτεχνίτες σε όλον τον κόσμο, όπως ο Hirokazu Kanazawa, με αποτέλεσμα να συνιστούν ανεπιφύλακτα αυτού του είδους τη διασταυρούμενη προπόνηση. Στην Κίνα, δε, θεωρείται σχεδόν υποχρεωτικό ο κάθε άνθρωπος των πολεμικών τεχνών, ανεξαρτήτως στυλ, να κάνει ταυτόχρονα μετά τα τριάντα και Τάι Τσι Τσουάν και αυτό σίγουρα θα πρέπει κάτι να μας λέει.